The performance happens after the performance

2016 Nein, nein, nein ok fine | 2016 Spijs voor liefde | 2016 Hope she was worth it | 2017 Witlof from Syria | 2018 #Howtosurvivetheworldwith157094impulsesaday? | 2019 I lost my mom at the supermarket

Sien Vanmaele: “Ik ben opgeleid als actrice aan de Toneelacademie, maar eigenlijk heb ik mijn hele opleiding performances gemaakt. Een tekst spelen van iemand die al duizend jaar dood is, dat lag mij gewoon niet; ik wilde mijn eigen verhalen brengen.

Al in mijn tweede jaar maakte ik een voorstelling over eten, omdat daar mijn interesse ligt: het bereiden ervan, de systemen eromheen. Dat pad vervolgde ik met mijn afstudeervoorstelling, de foodperformance Spijs voor liefde, waarin ik op culinaire wijze mijn gebroken hart probeerde te genezen. Toen ik in die periode ook een blok volgde over tekst en muziek, besefte ik: ik heb zoveel liefdesverdriet, ik kan alleen iets over liefdesverdriet maken. Dat werd Hope she was worth it, een elektronische muziektrip.
Muziek, eten, een persoonlijke insteek en tekst vormen de pijlers van mijn werk.
Daarna volgde de foodperformance Witlof from Syria, over mijn persoonlijke zoektocht naar hoe om te gaan met de vluchtelingencrisis. In I lost my mom at the supermarket, een supermarkthymne over werk, koos ik weer voor muziek.

VIA ZUID is een van de weinige ontwikkelplekken die beseft dat jonge makers echt financiële middelen nodig hebben. Hun ondersteuning gaf me de kans om me te professionaliseren en een organisatie op te zetten. Daarnaast kon ik coaches aantrekken op het gebied van eten (artistiek leider van Laika Peter de Bie en natuurkok Nathalie Schrauwen) en op het gebied van tekst (Joachim Robbrecht). Verrijkend waren ook de schrijfresidenties die VIA ZUID aanmoedigde, zoals op Kasteel Baexem. Daar ontdekte ik wat afzondering deed voor mijn creatieve proces.
En niet onbelangrijk: een voorwaarde van ondersteuning is dat je een coproducent hebt.
Dat vond ik in het begin een vloek, maar later een zegen, want ik heb nu heel veel connecties. Zo’n startbudget straalt ook vertrouwen uit in jou als maker, waardoor coproducenten en subsidiënten makkelijker instappen. Daardoor kon ik mijn projecten op een professionele manier aanpakken, waardoor ik sneller serieus werd genomen door speelplekken.
Zonder VIA ZUID zou ik nu niet staan waar ik nu sta.

De afgelopen jaren ben ik artistiek én productioneel verantwoordelijk geweest, en dat vergt veel. Nu stel ik mezelf de vraag: hoe kun je jezelf organiseren in dit werkklimaat, met genoeg middelen, zonder de hele tijd overspannen te worden?
Daarom ben ik met twee ervaren organisaties in gesprek om vaste partners te worden en de volledige productie van mijn voorstellingen over te nemen, zodat ik me meer kan focussen op het artistieke.
En hoewel ik op een bepaald moment dacht ‘Ik wil niet dat meisje zijn dat alleen maar voorstellingen over eten maakt’, denk ik nu toch: dat is wat ik wil, foodperformances maken. Omdat het contact met het publiek zoveel dichterbij is. Omdat het voor mensen een specialere zintuiglijke ervaring is. Omdat het meditatiever is, ritueler. En: omdat het een ander publiek trekt dan het standaard middenklasse, 40+-publiek dat de black box trekt. Met Witlof heb ik nu bijna honderd keer gespeeld op totaal uiteenlopende plekken: een vluchtelingencentrum, een christelijk festival, Welcome to the Village. Dát is uitdagend.

Uiteindelijk vind ik het mooist dat mijn performances voortleven na de performance. Bij Witlof verkopen we kruidenpakketjes met een recept en dan krijg ik foto’s van mensen die dat thuis aan het maken zijn. Daarom wil ik ook theatrale diners en workshops gaan organiseren, toegesneden op huiskamers, op de particuliere markt. Want als ik mensen echt iets kan leren in zo’n workshop, dan leeft dat ook weer verder. Joachim zei laatst: ‘The performance happens after the performance’. Dat vind ik een mooie gedachte, die heel erg klopt.”

Merel Heering, programmeur theaterfestival Jonge Harten: “Siens werk is heel persoonlijk en communiceert op een heel directe manier. Ze spreekt openlijk over haar twijfels en angsten, er is niks opgepoetst. Doordat ze die kwetsbaarheid opzoekt en inzet, mag ik me als mens verbinden met haar. Dat maakt haar werk heel intiem: het is van haar, en het gaat over haar. Wat bijdraagt aan die intimiteit, is de zintuiglijkheid van haar werk, of het nou met eten is of met muziek, waar in dat laatste geval de resonantie en vibratie van stem en muziek bepaalt hoe je het werk ervaart en in welke sfeer je belandt.

Een grote ontwikkeling heb ik gezien bij Witlof from Syria. Wat ze met haar eerdere werken niet zo expliciet had hoeven doen, moest nu wel: zich verhouden tot een discours. Sien toonde zich een maker met een groeiend bewustzijn over de complexiteit van de thematiek en vond uiteindelijk haar eigen manier om zich te verhouden tot die discussie. Sien is een maker die radicaal eerlijk is in hoe ze in de wereld staat en hoe ze naar de wereld kijkt. Voor de toekomst gun ik haar dat ze zo eerlijk durft te blijven. Ze heeft een sterke intuïtie, en ik wens haar toe dat ze blijft zoeken naar die bron van haar werk.”

Dit interview werd begin 2020 gehouden door Annet Bremen (schrijfster en voormalig VIA ZUID-maker) als terugblik op de periode dat Sien maker was bij VIA ZUID. Het verscheen ook in ons Jaarverslag 2019.